Film „Matrix: Zmartwychwstania” (2021) podzieli miłośników trylogii [recenzja]

• Tytuł polski: Matrix: Zmartwychwstania
• Tytuł oryginalny: The Matrix Resurrections
• Premiera:
  16 grudnia 2021 (świat)
  22 grudnia 2021 (Polska – kina)
• Reżyseria: Lana Wachowski
• Zwiastun ⇓

Film Matrix 4 – Fabuła / Opis

W świecie dwóch rzeczywistości – codzienności i tego, co się za nią kryje – Thomas Anderson będzie musiał raz jeszcze podążyć za białym królikiem. Wybór, nadal będący iluzją, wciąż jest jedyną drogą do lub z Matrixa. A ten jest silniejszy i bardziej niebezpieczny niż kiedykolwiek wcześniej.

 

Film Matrix Zmartwychwstania (2021) – Recenzja / Opinia

 

Dawno nie byłem tak rozdarty, jak po seansie filmu „Matrix: Zmartwychwstania”. Z jednej strony urzekły mnie niektóre dobre i świeże pomysły, z innej po części podobały się sentymentalne zagrania reżyserki, a z kolejnej irytował autotematyzm, zawiodły jakość wykonania, bałagan i infantylność w wątkach fabularnych.

Kto z Was oczekiwał po nowym rozdaniu takiej samej jakości, tych samych chwytów, efektów, podobnego schematu fabularnego czy nawet strony wizualnej, jak w dawnej trylogii, będzie srogo zawiedziony. Ale czy słusznie? Czy stawianie takich samych oczekiwań jak w przypadku minionej trylogii nie jest nad wyrost życzeniowe?

Od premiery pierwszego Matrixa minęło już blisko 23 lata, a do „Matrix: Rewolucje” ponad 18 lat. Szmat czasu. W ciągu tych dwóch dekad zmienił się świat, zmienił się odbiorca, nawet reżyserka, Lana Wachowski, zmieniła płeć. Trudno zatem było oczekiwać, że „Matrix 4” w takiej formie i formule, jakie pamiętamy z trylogii przełomu wieków, będzie w stanie podbić na nowo serca widzów.

Reżyserka stanęła przed trudnym zadaniem wskrzeszenia serii w nowym otoczeniu, w którym paradoksalnie idee Matrixa, istnienia symulacji świata, czy nawet symulacji w symulacji, są bardziej namacalne z technologicznego punktu widzenia niż kiedykolwiek wcześniej. Wystarczy obejrzeć prezentację możliwości Unreal Engine 5 na pokazowym „The Matrix Awakens”, aby przekonać się, jak blisko jesteśmy stworzenia komputerowego świata, który wygląda wręcz niepokojąco realistycznie. Oczywiście mówimy na razie o sferze wizualnej, ale także od strony back-endu, ewolucji kodu, rozwoju A.I. oraz zbierania i zarządzania bazami danych w 2 dekady dokonał się imponujący postęp.

M.in. z tego względu zwyczajny reboot Matrixa, odtworzony 1:1 remake, nie miałby racji bytu w obecnych czasach. Film „Matrix: Zmartwychwstania” wymagał nie tylko odświeżenia tematyki, ale drobnych i większych rewolucji, także tych w sferze wizualnej. Byli tego świadomi także twórcy, jednak do ich końcowych decyzji, jak wspomniałem we wstępie, nie jestem przekonany.

Film „Matrix: Zmartwychwstania” stara się pogodzić stare z nowym, młodego widza z tym bardziej już doświadczonym, fanów serii, z osobami, które mgliście kojarzą temat. Nie wyszło to jednak ani płynnie, ani subtelnie, ani dobrze. W efekcie otrzymaliśmy w zasadzie dwa filmy w jednym, rozdzielone niemal grubym flamastrem na „filmowej kliszy”.

Pierwszy z nich to w dużej mierze odtwórstwo z elementami naszpikowanymi retrospektywnymi wstawkami. To pełnoprawny remake. Osobiście uważam, że nie ma nic bardziej nachalnego niż cytowanie innego filmu wstawkami scen z niego wziętymi. Nawet jeżeli są to tylko krótkie wstawki, ich częstotliwość w pierwszej połowie trwania filmu staje się irytująco-drażniąca. Twórcy starali się to zrównoważyć kręceniem nowych scen, które jednak w wydźwięku są niemal kopią wziętych z pierwszego Matrixa. Mimo, że mamy tutaj nowe twarze, a sceny są kręcone nieco inaczej, wiemy dokładnie dokąd to zmierza i co stanie się za chwilę. Jedynie młody widz, który nie widział pierwszego Matrixa, albo ktoś, kto w zasadzie nie pamięta o czym opowiadał, ma możliwość wejścia w historię jakby na nowo. Jednak dla osób dobrze znających trylogię, będzie tutaj niestety wiało nudą. Na moim kinowym seansie potwierdziło się to niemal rekordową ilością wyjść widzów do toalety.

^{źródło: kadr z filmu Matrix 4 (2021)}

Mimo tych zgrzytów chętnie obejrzałbym osobny film opowiadający o Thomasie Andersonie zagubionym w nowej rzeczywistości, zmagającym się z podświadomym szukaniem dziury w całym i swojego drugiego ja – Neo. To w samym założeniu jest całkiem dobry koncept i pomysł wyjściowy, chociaż może mało oryginalny, ale który lepiej poprowadzony mógłby nawet zasłużyć na pełnometrażową odrębność. W „Matrix: Zmartwychwstania” zostało to potraktowane trochę po macoszemu, a przekaz tej części trwania filmu gdzieś przepływa między palcami lub pozostaje niemal nie zauważony będąc w cieniu wątków głównych. Szkoda, bo można by tu włożyć doskonały komentarz odnoszący się do obecnego społeczeństwa i aspektów naszego życia codziennego.

 

Druga część trwania filmu przedstawia natomiast wiele ciekawych pomysłów, zaczyna się dziać sporo niespodziewanego, a widz ma możliwość zrozumienia, jak potoczyły się losy społeczeństwa Zionu i części bohaterów po ogłoszeniu pokoju i zakończeniu wojny w trzeciej części trylogii.
Wiele konceptów jest tutaj interesujących, a wśród nich nie brakuje świeżych pomysłów, które aż prosiły się o rozwinięcie. I tak przykładowo chętnie obejrzałbym odrębny, pełnometrażowy film o pokojowej koegzystencji maszyn z ludźmi, o tarciach i wydźwięku przeszłości w tej nowej relacji, o dylematach powojennego społeczeństwa. Tymczasem twórcy te elementy traktują tylko epizodycznie, a z maniakalnym uporem dążą do dalszej eksploracji więzi Neo z Trinity. Tak jakby trzy części trylogii nie wystarczyły, aby wyczerpać temat.

^{źródło: kadr z filmu Matrix Resurrections}

Osobny akapit należy poświęcić postaciom i obsadzie. Największą wygraną filmu „Matrix 4” jest postać Bugs, w którą doskonale wciela Jessica Henwick. Gra ona z błyskiem w oku, jej wątek jest ciekawy i przynosi powiew świeżości w serię. Wielka szkoda, że potencjał tej postaci zostaje roztrwoniony i gdzieś zostaje ona zgubiona w natłoku innych wątków. Kto wie, może doczekamy się filmowego lub serialowego spin-offu z Bugs.
Następnie trzeba wyróżnić nowe wcielenie Morpheusa, którego świetnie gra Yahya Abdul-Mateen II. Tej, zawsze nadętej postaci, nadał on naturalności, luzu i dystansu. Jednak Morpheus, mocno poprowadzono na początku filmu, później kompletnie znika, czego nie potrafię zrozumieć.

Duży potencjał tkwił również w postaci Analityka, w którego z właściwą swoją manierą wciela się Neil Patrick Harris. Jednak ta początkowo mocno narysowana, istotna postać, w trakcie trwania filmu robi się wręcz dziecinnie naiwna i przewidywalna, a motywy nią kierujące ulegają trywializacji.
Reszta obsady na dalszym planie gra dość dobrze i wystarczająco przekonująco. Na pierwszym planie Keanu nie wykrzesał z siebie niestety nic ponad J.Wicka. Moss zagrała w standardowy, przyzwoity sposób, ale pozbawiony iskry, jednak też scenarzyści na wiele tutaj jej nie pozwolili.

^{źródło: kadr z filmu Matrix 4 (2021)}

Film „Matrix: Zmartwychwstania” niestety bardzo mocno rozczarowuje pod względem audio-wizualnym. Rozumiem, że zastąpienie zielonego filtra – niebiesko/żółtym miało dosłownie pokazać nam, że mamy do czynienia z nowym filmem i nową Macierzą, ale odejście do tak klarownego obrazu, odziera „Matrixa 4” z jego specyficznego klimatu, stwarzając wizję, która przez wielu będzie odebrana jako plastikowa, sztuczna, a nawet tania.

We wszystkich częściach trylogii sceny akcji były istotnych elementem uzupełniającym fabułę i nawet wzmacniającym przekaz. Tymczasem nowy Matrix na tym polu wypada bardzo przeciętnie i jeżeli oczekiwaliście jakościowego skoku w tym elemencie, odpowiedniego do 20-letniej przerwy między filmami serii, to niestety obejdziecie się smakiem. Efekty niczym nie imponują, a dodatkowo choreografia scen walk stoi na bardzo przeciętnym lub nawet słabym poziomie. Walki są nudne, a sceny akcji często są nieczytelne i niewiele więcej można dostrzec oprócz dużego ruchu na ekranie.

Niestety od strony muzycznej również jest wręcz przepaść w porównaniu do poprzednich filmów serii. Muzyka często towarzyszy obrazowi, ale nie czuć jej, nie zapada w pamięć i słabo pomaga w budowaniu napięcia, czy odpowiedniego klimatu. Dodatkowo bywa odtwórcza i jedynie powiela w gorszej jakości motywy dobrze znane z trylogii, co nie współgra z wizualną odrębnością nowego filmu.

 

Cóż. Film „Matrix Zmartwychwstania” to taki modny ostatnio bałagan twórczy, pełen wielu pomysłów, gdzie potencjał tych dobrych nie jest wykorzystywany. Uważam, że nadal czuć tutaj wizjonerstwo Lany Wachowski, ale wykonanie jest chaotyczne, zbyt często umowne, niedopracowane, pełne dziur logicznych i źle rozpisanych postaci. Ciekawe pomysły zaprzepaszczono i nie rozwinięto, a pociągnięto i rozbudowano najmniej ciekawe wątki (przynajmniej dla mnie). Film ma spore problemy z budowaniem dramaturgii, a fabuła jest zbyt infantylna. Przeszkadza słaba choreografia potyczek i jednak plastikowość za bardzo klarownego obrazu.

Niemniej film ten do serii podchodzi z większym dystansem, odcina się od pompatyczności i powagi trylogii. Jest więcej luzu, są miejsca na żarty, a zatem i potencjał na łatwiej przyswajalną rozrywkę jest wyższy niż w trylogii. W trakcie seansu natkniemy się na wiele fajnych i cool momentów oraz ciekawych rozwiązań. Ponieważ nie wiemy tak naprawdę jak całość się zakończy – film trzyma w niepewności.
Ogląda się go na tyle dobrze, że mimo rozdarcia i świadomości wad tej produkcji, opisanych powyżej, osobiście nie żałuję wizyty w kinie. W kategorii czysto rozrywkowej to całkiem znośna produkcja, o ile podejdziemy do niej z dystansem i „otwartą głową” na zupełnie nowe rozdanie w matrixowej tematyce. Na pewno jednak mocno podzieli ona miłośników trylogii.

 

OCENA :


dr Gediman

 

 

 

Film Matrix Resurrections – Trailer / Zwiastun:

 

Lista filmów SciFi 2021 >>